S 255
[1] SCIO -is -ivi scitum, idest sapere, scientiam habere vel cognoscere, et est proprie scire reddere rationem quam noveris, nosse vero tantum que audieris; unde hec scientia, et est scientia tantum in bono, experientia etiam in malo dici potest; et diffìnitur sic: scientia est nobilis possessio animi que distributa suscipit incrementum, et avarum dedignata possessorem nisi publicetur cito elabitur; et a scientia scientialis -e, scientialiter. [2] Et a scio -is scius -a -um, idest sciens, unde sciolus -a -um diminutivum, idest aliquantulum sciens; et per compositionem inscius -a -um, unde hec inscitia -e, idest ignorantia. Oratius in Epistolis 'sed turpem putat inscitie metuitque lituram'. [3] Item a scio scibilis -le, ad sciendum habile, et hic scitus -tus, idest scientia vel cognitio; Macrobius De Saturnalibus 'dubitare non debeo esse scitu optimum'; [4] et hoc scitum, idest decretum, statutum vel iudicium, unde hoc plebiscitum, sed hoc superius distinximus. [5] Et scitus -a -um, idest sapiens, Terentius 'scitus puer natus est e Pamphilo', vel legitur ibi citus; unde scite adverbium, idest sapienter, Terentius in tertia comedia 'nescis quam scite venir michi in mentem'. Et per compositionem perscitus -a -um, idest valde scitus, quod in predicto exemplo Terentii potest legi. [6] Item a scio hec scitalis, quedam serpens que sola, cum omnes serpentes pellem suam deponant in estate, deponit suam in yeme, et sic dieta est quia scientior est aliis in ponendo pellem, cum eam deponat in yeme sine lesione; vel dicitur scitalis a scile vel a scele, quod est lux, inde scitalis quia lucens et nova efficiatur posita pelle, vel quia tanta prefulget varietate tergi, ut notarum gratia aspicientes retardet et, quia reptando pigra est, quos assequi non valet, miraculo suo stupentes capit; unde Lucanus (9, 717). [7] Item a scitu supino, u conversa in o, assumpta r, scitor -aris deponens, inquirere, investigare, interrogare, querere, et est frequentativum irregulare et secundum formationem et secundum signifìcationem. [8] Item a scio -is scisco -is inchoativum: a secunda persona extracta -s et addita -tor, fit sciscitor -ris, idem quod scitari, frequentativum irregolare et secundum formationem et secundum signifìcationem. [9] Et componitur cum ad et subtrahitur d et dicitur ascio -is, idest adiungo, acquiro; et componitur cum eisdem et retinetur d causa differentie et dicitur adscio -is, idest advoco, unde ascisco -is et adscisco -is inchoativa; [10] conscio -is, idest simul scire et proprie dicitur de malo, tunc enim aliquis conscit cum in malo et scelere conscius sit; Oratius (epist. 1, 1, 61) 'nil conscire sibi, nulla pallescere culpa'; unde hec conscientia -e, et conscius -a -um, et proprie in malo; [11] descio, oblivioni tradere, nescire, nescio -is, unde nescius -a -um, [12] prescio -is, ante scire, unde prescius -a -um, et construitur tam cum genitivo quam cum accusativo, rescio -is. Scio et eius composita activa sunt secundum quod scire accipitur pro cognoscere, secundum aliam signifìcationem neutra sunt.
Colonna con sottomenu di navigazione
