Tasti di scelta rapida del sito: Menu principale | Corpo della pagina | Vai alla colonna di sinistra

Colonna con sottomenu di navigazione


immagine Dante

Contenuto della pagina


-
Menu di navigazione

Uguccione da Pisa
Derivationes

P 12

[1] PANGO -is, idest canere, et facit preteritum panxi et caret supino; [2] pango -is, idest pacisci, et tunc facit preteritum pepigi et supinum pactum; [3] item pango -is, idest impellere vel iungere, et tunc facit preteritum pegi et supinum pactum. Has signifxcationes distinguunt versus illi: 'panxi die cecini, coniunxi die bene pegi, cum pactum feci, dicito tunc pepigi'; [4] invenitur etiam pango -xi pro palum fìgere et plantare. Item nota quod antiqui dicebant pago -is pepigi ubi nos dicimus pango pepigi; [5] et a pango pro cantare pangericus -a -um, idest laudando decantatus; unde pangerice, laudate, laudabiliter, et hoc pangericum -ci, scilicet licentiosum et lasciviosum genus dicendi in laudibus alicuius, in cuius compositione homines multis mendaciis adulantur; [6] et hic pangerista -e, laudis decantator. [7] Item a pango pro cantare pangito -as, idest sepe canere; et hoc pangitorium, locus ubi multi simul canunt, sci-licet corus. [8] Item a pango pro iungere vel impellere hec pagina -e, pars foliorum librorum, et dicuntur pagine a pangendo, idest coniungendo, quia sibi invicem compingantur, idest coniungantur, vel quia in folia coniungantur. [9] Pagina etiam quandoque dicitur carta, quandoque liber, quandoque scriptum, unde solet dici: 'in divina pagina hoc invenitur'; [10] unde hec paginula -le diminutivum et pagino -as, paginas coniungere vel desiderare. [11] Pango in hac signifìcatione componitur compingo -is compegi compactum, idest impellere vel coniungere, conglutinare, formare; unde Iob (Vulg. lob 10, 11) 'ossibus et nervis compegisti me'; [12] et inde compactus -a -um, impulsus vel coniunctus, conformatus; et compactim, coniunctim, consertim; [13] et hec compages -gis, idest coniunctio, et hec compago -nis, similiter coniunctio. Compagines etiam vel compages dicuntur capita ossium, quia compacta nervis velut quodam glutino sibi adhereant; [14] et hinc compagineus -a -um, et compagino -as, idest coniungere. [15] Componitur etiam depingo -is -egi depactum, valde pangere, vel de uno loco ad alium impellere vel deorsum; expingo -is -egi expactum, expellere; impingo -is -gi impactum, idest impellere; repingo -is -gi repactum, iterum vel retro impellere; et in hac signifìcatione pango et eius composita sunt activa; [16] item composita eius in presenti mutant a simplicis in i, sed preteritum et supinum simplicis retinent immutata. Pango in aliis significationibus non mutat litteraturam in compositis, si qua habet, et pro pacisci est activum, pro cantare simpliciter est neutrum, sed pro cantando dicere vel narrare vel laudare activum est.