M 48
[1] MAS -ris, idest masculus, vel maritus, sed cum ponitur sine adiectione; [2] unde masculus -a -um, idest masculini sexus vel fortis et barro ut vir, et hinc masculinus -a -um, et per compositionem emasculo -as, enervare, debilitare vel castrare. [3] Item componitur commasculus -a -um; Macrobius De Saturnalibus 'commascula fronte et sequestra vereondia'. [4] Item a mas hec marisca -e proprie est vescica que circa podicem marium ex nimio frictu et usu agendi opus sodomiticum solet eructare; unde Iuvenalis 'sed podice levi scinduntur tumide medico ridente marisce'; dicitur tamen quandoque marisca quelibet vescica que ex assiduo carnis frictu nascitur. [5] Item a mas hic maritus, unde hec marita, idest uxor, et maritus -a -um, pertinens ad maritum vel maritam, vel maritatus. [6] In eligendo marito quattuor expectari solent: virtus, genus, pulcritudo, sapientia; ex his sapientia potentior ad amoris effectum; [7] Similiter in eligenda uxore quattor res impellunt hominem ad amorem: pulcritudo, genus, divitie, mores; melius tamen si in ea magis mores quam pulcritudo querantur, nunc autem ille queruntur quas divitie aut forma non quas probitas morum commendat. [8] Item tribus de causis ducitur uxor: causa prolis, causa adiutorii, causa incontinentie. De prima causa dicitur in Genesi 'et crescite et multiplicamini'; de secunda in eodem (Vulg. gen. 2, 18) 'non est bonum hominem esse solum, faciamus ei adiutorium simile sui'; de tertia dicit apostolus 'qui se non continet, nubat'. [9] Ideo femine sub viri potestate consistunt quia levitate animi plerumque decipiuntur; unde et equum erat eas viri auctoritate reprimi; proinde veteres voluerunt feminas innuptas, quamvis perfecte etatis essent, propter ipsam animi levitatem in tutela consistere, [10] Item a maritus hic maritellus -li, diminutivum, et hec mantella -le, et hic et hec maritalis -le, et marito -as, et est activum cum omnibus suis compositis. [11] Item a mas hic Mars, deus belli, et pro ipso bello invenitur et dicitur sic quia virorum sit Mars: ad hoc enim, ut sit Mars', per viros pugnatur, licet sint tria genera consuetudinum pugnandi, sicut Scitarum, ubi et femine et viri in pugnam eunt, Amazonum, ubi sole femine, Romanorum aliarumque gentium, ubi soli mares. [12] Unde martius -a -um, ad Martem pertinens vel bellicosus, et hic Martius -ii, quidam mensis sic dictus propter Martem Romane gentis auctorem: fuit enim pater Romuli et ideo Romulus in honorem patris primum mensem ab eius nomine Martium vocavit; [13] vel ideo Martius dicitur a Marte quia in eo est festum Martis et ei consecratus est mensis ille, quia eo tempore cuncta animantia ad Martem agantur concubandi voluntate, et idem dicitur mensis novorum quia Martius olim erat initium anni; et hinc martius -a um. [14] Item a Mars hoc marciatum, genus unguenti, et hic Mavors -tis, idest Mars, unde mavortius -a -um, pertinens ad Mavortem vel bellicosus. [15] Mars componitur cum pater et dicitur hic Maspiter vel Marspiter -tris vel -teris, idest Martis pater; vel maspiter dicitur maris pater. [16] Mas componitur cum semis vel semus et dicitur hic et hec semimaris -re, idest semimasculus vel imperfectus mas, scilicet castratus, quasi minus habens quam mas. [17] Item nota quod mavors dicitur etiam matronale operimentum, quasi mas vel quasi Mars, signum maritalis dignitatis et potestatis est in quo est: caput enim mulieris vir est, unde et super caput mulieris est; idem et stola dicitur.
Colonna con sottomenu di navigazione
