H
H 1
[1] HABEO -ui -itum, unde hic et hec habilis et hoc -le, ad habendum comodus et aptus et opportunus, congruus; et comparatur, unde habiliter -lius -me adverbium et hec habilitas -tis, et componitur inhabilis -le, idest non habilis, et comparatur. [2] Item ab habeo hic habitus -tus -tui, idest qualitas corporis per applicationem adveniens, difficile mobilis, et habitus idest vestimentum, ut 'iste monacus habitum gerit monacalem', et habitus idest status vel voluntas vel appetitus vel actus sive passio habendi. [3] Item ab habeo habitus -a -um, idest pinguis, et comparatur habitior -simus, unde Terentius in Eunucho 'si qua est habitior pugilem aiunt'; [4] et hec habitudo -nis, compositio corporis vel moles vel pinguedo. Et habitudo dicitur aptitudo vel proprietas habendi vel convenientia, unde habitudinarius -a -um, qui aliqua habitudine se habet ad aliud vel quod pertinet ad habitudinem. [5] Item ab habeo hec habena, idest lorum, retinaculum freni, quia ea habemus et retinemus equos, unde hec habenula -le diminutivum, et habenatus -a -um, idest habenam habens vel habena ornatus, et habeno -as, idest habena regere vel habena preparare et ornare. [6] Item ab habeo habito -as, unde hic et hec habitabilis et hoc -le, quod habitari potest, et componitur inhabitabilis, idest non habitabilis; et hoc habitaculum. [7] Habito componitur cohabito -as, idest simul habitare; inhabito -as, incolere, intus habitare. Habito et eius composita omnia sunt neutra; licet enim habito sit frequ^ntativum, tamen, quia mutavit significationem sui simplicis, mutavit et genus cum signifìcatione, quam tamen omnino non mutavit: qui enim habitat locum aliquem, frequenter illum habet, unde, cum homo est in expeditione, non dicitur habitare loca in quibus manet ad tempus, quia non frequenter illa habet. [8] Habeo componitur adhibeo -es, idest addere, adiungere, apponere, dare; cohibeo -es, idest cohercere, refrenare, constringere, unde hoc cohum -hi, idest corrigia, qua iugum ad temonem religatur. [9] Cohibeo componitur cum hyberna et dicitur guberno -as, idest regere, custodire, et proprie pertinet ad nautas, unde et dicitur gubernare quasi cohibernare, idest cohibere hyberna, idest tempestates maris; [10] unde hic gubernator -ris, quasi cohibernator, quia cohibeat prudentia sua hyberna, idest tempestates marinas, et hic gubernio -nis, idest gubernator, et hoc gubernaculum, cum quo aliquid gubernatur. [11] Item habeo componitur cum conet retinet n, que aufertur in cohibeo, et dicitur conibeo -es, idest oculos claudere, unde Martianus 'que illum conibentem quiescere non sinat'. Et quia clausio oculorum significat assensum, ideo conibere ponitur pro assentire, obedire, [12] et tunc dicitur inde hec conibentia -e, idest assensus, idem et coniventia vel collibentia, ut 'ille sine conibentia vel coniventia vel collibentia fratrum recessit', idest sine assensu. [13] Item componitur cum deet dicitur debeo -es, idest debitum habere, quasi de alieno habere, unde debitus -a -um, et componitur indebitus -a -um; et hoc debitum -ti. Et componitur debeo cum reet dicitur redhibeo -es, idest rursus debere. [14] Item habeo componitur exhibeo -es, idest ostendere vel presentare vel dare, unde illud 'et exibebit michi modo plus quam XII milia legiones angelorum'; [15] inhibeo -es, idest prohibere, cohercere, vetare, removere, separare, unde Lucanus 'postquam remi inhibent puppes' et Ovidius in secundo Metamorphoseon (128) 'sponte sua properant: labor est inhibere volentes'. Et est in privativum: inhibere enim est non habere, [16] unde hic inhibitor -ris, idest bedellus, qui et angarius et exactor dicitur, quia nimis petendo et iniuste auferendo inhibet homines; vel quia inhibet lites inter eos, unde Iosephus in XX 'iussit violentiarum inhibitori ut ad imperatorem pergeret'; [17] prohibeo -es, idest vetare, interdicere et contradicere, et prohibessis, verbum defectivum, idest prohibeas, nec de eo invenitur amplius: Plautus 'unde queso ut prohibessis'; perhibeo -es, idest ostendere, dare, afferre, unde illud 'perhibe testimonium de malo', idest ostende vel da vel affer; [18] prebeo -es, idest dare, unde hec prebenda -e et hinc prebendella -e diminutivum et prebendarius -a -um, quod pertinet ad prebendam et hic prebendarius, qui dat prebendam vel potius qui accipit. [19] Prebeo componitur cum iter et dicitur hic presbiter, quasi prebens iter, et, secundum hoc, presbiter est nomen latinum Vel presbiterem Greci vocant etatem senioris, unde dictus est presbiter, quod latine interpretatur senior: non modo pro etate, scilicet decrepita etate sive senectute, sed propter honorem et dignitatem quam accepit presbiter vocatur, vel ideo quia ilio utitur officio et, si non etate, tamen sensu et discretione senior debet esse. [20] Ideo presbiteri sacerdotes vocantur, quia sacrum dant, qui, licet sint sacerdotes, tamen pontifìcatus apicem non habent, quia nec crismate frontem signant nec Paraclitum Spiritum dant, quod solis debetur episcopis; unde et apud veteres iidem episcopi et presbiteri fuerunt, quia illud nomen est dignitatis, hoc etatis et offìcii. [21] Et a presbiter presbiterulus -li et presbitellus diminutiva et hec presbitera vel presbiterissa, idest uxor presbiteri vel sacerdotissa, et hic presbiteratus -tus et hoc presbiterium, idest officium vel dignitas vel ordo presbiteri. [22] Rehabeo, idest iterum habere quod iam habuimus et habere desivimus. Habeo et eius composita sunt activa, preter conhibeo quod est neutrum. Item omnia faciunt preteritum in -bui et supinum in -bitum. Item omnia corripiunt hanc sillabam havel -hi-.
Colonna con sottomenu di navigazione
