Tasti di scelta rapida del sito: Menu principale | Corpo della pagina | Vai alla colonna di sinistra

Colonna con sottomenu di navigazione


immagine Dante

Contenuto della pagina


-
Menu di navigazione

Uguccione da Pisa
Derivationes

F 92

[1] FRENDEO -es -ui, idest dentes comprimere vel concutere et collidere, [2] unde hoc fren indeclinabile, quedam exagitatio furoris a cerebro descendens; unde hec frenesis -sis, idest ipsa rabies, et freneticus -a -um, qui frenesim habet, quia dentes excutiat, vel frenesis dicitur ab impedimento mentis, quia Greci frenas mentem dicunt. [3] Item a frendeo fresus -a -um, idest fractus, contritus, unde fabam fresam dicimus, fractam et tritam. [4] Item a frendeo frendesco -scis, inchoativum, et frendo -is, idest freizare, frangere fabam; [5] et hoc frenum -ni, sed invenitur in plurali masculinum et neutrum: scilicet pluraliter hii freni et hec frena. Et dicitur frenum a frendeo, quia dentibus equi semper concutitur et imprimitur: nam equi hoc semper frendent, idest imprimunt dentibus et concutiunt et mordent; vel dicitur a fremo, quia faciat equum fremere. [6] Unde hoc frenulum -li diminutivum, et freno -as; et componitur confreno -as; defreno -as, frenum removere vel valde frenare; effreno -as, valde frenare vel defrenare; infreno -as; refreno -as. Freno et omnia eius composita sunt activa et producunt hanc sillabam fre-, et, quadam translatione, a brutis animalibus transferuntur ad homines. [7] Item a frenum hic frenusculus, et sunt frenusculi ulcera circa rictum oris, similia his que fìunt iumentis asperitate frenorum. [8] Frenum componitur hic et hec effrenis et hoc -ne, et effrenus -a -um, et hic et hec infrenis et hoc -ne, et infrenus -a -um, omnia in eodem sensu, idest sine freno. [9] Frendeo componitur cum neet dicitur hic nefrendus -di, porcus domesticus carens testiculis, sic dictus quia non frendet dentibus. Hic et alio nomine dicitur maialis, quandoque et cicuris dicitur natus ex apro silvestri et domestica porca; [10] et hinc dicitur hic et hec nefrendis porculus vel porcula adhuc lactans, quia nil frendeat, idest nichil dentibus concutiat et comminuat. [11] Eadem ratione nefrendis dicitur infans, quasi non dentibus frendens, idest non dentibus aliquid concutiens et comminuens, unde Livius (Liv. Andr. trag. 8) 'quem ego nefrendem alui lacteam inmulgens opem'. [12] Et a nefrendus vel nefrendis nefrendicius -a -um, et nefrendinus -a -um: nefrendicia caro, et nefrendinum ferculum; [13] et inde nefrendicium -cii, idest annuale tributum quod rustici suis dominis circa Nativitatem vel in alio tempore anni solent afferre, et etiam quod parvuli discipuli suis magistris apportant, dumtaxat sit carneum, scilicet porcellus vel huiusmodi. [14] Frendeo componitur confrendeo -es, unde confresus -a -um, confractus, concussus et contritus; defrendeo -es, a frendere cessare vel valde frendere, unde defresus -a -um, idest detritus et decussus; infrendeo -es, idest valde vel intus frendere; perfrendeo -es, idest perfecte frendere; refrendeo, idest iterum frendere vel retro, a tali actu desistere. Frendeo et eius composita omnia sunt activa et faciunt preteritum in -dui et carent supino.